1
00:00:13,600 --> 00:00:18,280
Chwilę nas nie było, ale już wracamy,
bowiem za nami wyjątkowe wydarzenie.

2
00:00:18,310 --> 00:00:20,580
To, na które wszyscy czekali.

3
00:00:20,600 --> 00:00:26,320
Widzieliśmy jak lokomotywa uderzyła w
samochód osobowy, w busa, i ta lokomotywa,

4
00:00:26,350 --> 00:00:32,340
tak tylko dodam, podsumowując to co się wydarzyło pędziła
z prędkością 30 kilometrów na godzinę.

5
00:00:32,370 --> 00:00:42,740
Wydawałoby się, że to wolno, ale
widać po tym, co się stało z tym samochodem, że jednak wolno to nie jest.
co dopiero jeśli ta prędkość jest większa.

6
00:00:42,760 --> 00:00:46,020
Co dopiero, jeśli z taką prędkością
znajdziemy się na przejeździe kolejowo-drogowym,

7
00:00:46,050 --> 00:00:50,940
albo jeszcze wyższą, i wtedy
uderzy w samochód pociąg, lokomotywa.

8
00:00:50,970 --> 00:00:53,360
Wolę nie myśleć, co się wydarzy.

9
00:00:53,390 --> 00:00:55,640
I też wolałbym nie myśleć, co się dzieje

10
00:00:55,670 --> 00:00:59,220
w głowach osób, które przeżywają
takie doświadczenia.

11
00:00:59,250 --> 00:01:00,720
Ze mną jest psychotraumatolog i psycholog transportu

12
00:01:00,750 --> 00:01:08,080
pani Ewa Odachowska-Rogalska, która właśnie opowie
o tym, jak na co dzień wygląda praca

13
00:01:08,080 --> 00:01:11,720
z takimi osobami, ale też co przede
wszystkim dzieje się w głowach tych osób.

14
00:01:11,750 --> 00:01:15,340
Dzień dobry Pani Ewo, to odpowiedzmy sobie na
to pytanie już na samym początku.

15
00:01:15,370 --> 00:01:19,880
Oczywiście mamy nie tylko straty fizyczne
w postaci auta, ale przede wszystkim

16
00:01:19,910 --> 00:01:23,460
straty psychiczne, to
znaczy koszty psychiczne.

17
00:01:23,490 --> 00:01:28,140
Szacuje się, że mniej więcej w jednym
zdarzeniu nawet do sześciu osób może mieć

18
00:01:28,170 --> 00:01:32,100
potencjał do tego, żebyśmy mówili
o zespole stresu pourazowego.

19
00:01:32,120 --> 00:01:34,040
Jest to sytuacja
potencjalnie traumatyczna.

20
00:01:34,070 --> 00:01:38,490
To sytuacja, która spełnia kryteria
doświadczania traumatycznego, urazowego.

21
00:01:38,520 --> 00:01:41,930
To doświadczanie jest urazem, które może

22
00:01:41,960 --> 00:01:46,400
niestety niekiedy przerodzić się w
symptomy zespołu stresu pourazowego.

23
00:01:46,430 --> 00:01:51,780
Kiedy mówimy o zespole stresu
pourazowego, kiedy i jak te objawy rozpoznać?

24
00:01:51,800 --> 00:01:53,320
Pierwszym etapem jest oczywiście przeżycie

25
00:01:53,350 --> 00:01:56,900
doświadczenia takiego, jakie tutaj
widzieliśmy, czyli doświadczenia

26
00:01:56,920 --> 00:02:00,680
bezpośredniego zagrożenia życia bądź
obserwacji kogoś, kto życie utracił,

27
00:02:00,710 --> 00:02:04,980
więc potencjalnie służby, także i pracownicy
kolei także są na to narażeni.

28
00:02:05,010 --> 00:02:07,120
Drugi to jest objaw bardzo intensywnego odtwarzania,

29
00:02:07,150 --> 00:02:11,140
czyli przypominania takiego
poczucia, że to się ciągle dzieje,

30
00:02:11,170 --> 00:02:17,660
a to się objawia i w koszmarach sennych, takich
myślach intruzywnych, wtrącających się.

31
00:02:17,690 --> 00:02:19,860
To jest cały czas poczucie

32
00:02:19,880 --> 00:02:23,340
za każdym razem, kiedy przypominamy sobie
te aspekty tego doświadczenia,

33
00:02:23,370 --> 00:02:27,960
że nasze ciało bardzo emocjonalnie, bardzo
silnie reaguje, więc zupełnie naturalnym efektem,

34
00:02:27,990 --> 00:02:31,480
który się pojawia
potem jest obraz unikania.

35
00:02:31,510 --> 00:02:35,480
To znaczy, że zaczynamy unikać rozmów,
miejsc, kiedy kierowcy nie chcą się dać

36
00:02:35,480 --> 00:02:38,600
więcej do samochodu albo nie są w
ogóle uczestniczyć w ruchu drogowym.

37
00:02:38,630 --> 00:02:42,780
Bywa też tak, że przestają
niektórzy wychodzić nawet z domu.

38
00:02:42,810 --> 00:02:48,260
Jeśli mamy te dwa objawy, plus jeszcze
dochodzi objaw dotyczący pobudzania,

39
00:02:48,290 --> 00:02:57,820
czyli taka osoba jest
bardzo mocno nacechowana albo natrenowana na to, żeby różnego rodzaju zagrożenia
wyłapywać, jest często negatywna.

40
00:02:57,850 --> 00:03:00,660
Bardzo duże koszty ponosi w postaci

41
00:03:00,690 --> 00:03:03,820
irytacji i złości, nawet
przy niewielkiej prowokacji.

42
00:03:03,850 --> 00:03:08,360
To wszystko doprowadza do
takich sytuacji, że jest przekonanie:

43
00:03:08,390 --> 00:03:10,900
moje życie od tego momentu nie
będzie już takie samo.

44
00:03:10,930 --> 00:03:13,280
W związku z tym wtedy, jeśli trwają takie

45
00:03:13,280 --> 00:03:16,610
objawy powyżej miesiące, mówimy, że
jest to zespół stresu pourazowego.

46
00:03:16,640 --> 00:03:18,840
Ale dobra wiadomość jest taka, że mamy

47
00:03:18,870 --> 00:03:24,260
procedury, które służą pracy
z takimi objawami.

48
00:03:24,290 --> 00:03:26,878
I to są procedury głównie poznawczo-behawioralne,

49
00:03:27,078 --> 00:03:28,040
ale też innego rodzaju procedury,

50
00:03:28,070 --> 00:03:33,180
które służą temu, żeby
pacjent powrócił do normalności.

51
00:03:33,210 --> 00:03:38,240
PTSD jest jednym z objawów, jednym
z możliwych skutków...

52
00:03:38,240 --> 00:03:39,060
Ja tutaj tylko na moment...

53
00:03:39,090 --> 00:03:43,440
Czy to jest tak, że te objawy pojawiają
się od razu po takim wydarzeniu, czy może

54
00:03:43,470 --> 00:03:46,600
być tak, że one się pojawią
dopiero po jakimś czasie?

55
00:03:46,880 --> 00:03:50,960
To zależy, bo jeśli mamy do czynienia z
objawami, które się pojawiają od razu

56
00:03:50,990 --> 00:03:55,960
i są bardzo intensywne i trwają do 30 dni,
to mówimy o ASD,

57
00:03:55,990 --> 00:04:02,100
czyli zespół stresu ostrego. Bardzo często zespół stresu ostrego
przeradza się w PTSD, ale u dzieci

58
00:04:02,120 --> 00:04:04,340
obserwujemy objawy nawet
po trzech miesiącach.

59
00:04:04,370 --> 00:04:08,120
Czasami też jest tak, że mamy objawy
subtelniejsze, to znaczy, że one nie

60
00:04:08,150 --> 00:04:14,040
spełniają kryterium całości PTSD,
ale obrazują się w niekiedy

61
00:04:14,070 --> 00:04:17,480
w jakichś lękach dotyczących
wsiadania do samochodu albo uczestnictwa

62
00:04:17,480 --> 00:04:20,620
w ruchu drogowym, albo w ogóle jakiś
niepokojach związanych z życiem.

63
00:04:20,650 --> 00:04:23,000
Każdorazowo, jeśli to jest efekt urazu,

64
00:04:23,030 --> 00:04:27,620
jeśli nas to niepokoi, to polecamy,
żeby udać się do psychologa.

65
00:04:27,650 --> 00:04:29,840
Z tą rozmową specjalnie czekaliśmy do tego

66
00:04:29,860 --> 00:04:34,120
momentu, z panią Ewą, żeby powiedzieć też
o tym, co się dzieje w naszych głowach.

67
00:04:34,150 --> 00:04:40,620
No bo nie ukrywajmy, to co widzicie
za nami rzeczywiście robi wrażenie.

68
00:04:40,640 --> 00:04:44,160
Natomiast ja jeszcze krótko nawiążę do
tego, co się dzieje, bowiem aktualnie

69
00:04:44,190 --> 00:04:48,660
możemy przyglądać się akcji
ratowników, są ratownicy medyczni, jest

70
00:04:48,690 --> 00:04:54,740
straż pożarna.
W środku jakby ktoś się obawiał mamy

71
00:04:54,770 --> 00:04:58,760
manekiny, to żadna z osób nie
ucierpiała w tym zdarzeniu.

72
00:04:58,780 --> 00:05:02,500
Także wszystko jest oczywiście
wykonane w bezpieczny sposób.

73
00:05:02,530 --> 00:05:07,000
Natomiast już na sam koniec
tej rozmowy chciałbym nawiązać do tego,

74
00:05:07,030 --> 00:05:13,100
co się dzieje w umyśle maszynisty.
Nierzadko maszyniści powracają

75
00:05:13,130 --> 00:05:15,020
do pracy po takim zdarzeniu?

76
00:05:15,040 --> 00:05:16,760
Oczywiście, że tak, ale też są

77
00:05:16,780 --> 00:05:21,180
potencjalnie narażeni na skutki takiego
zdarzenia. Tak jak już wspominałam.

78
00:05:21,210 --> 00:05:27,780
Około szacunkowo 6 osób jest
potencjalnie zagrożonych właśnie PTSD.

79
00:05:27,800 --> 00:05:32,500
To nie zawsze jest tak, że mamy
do czynienia z tego rodzaju objawami.

80
00:05:32,530 --> 00:05:40,260
Czasami jest tak, że te osoby wracają do
normy i funkcjonują dobrze.

81
00:05:40,290 --> 00:05:42,420
Natomiast każdorazowo wymaga to jednak

82
00:05:42,450 --> 00:05:47,480
przyjrzenia się temu, czy tego rodzaju
zdarzenie nie jest w swoich skutkach

83
00:05:47,510 --> 00:05:52,620
dla tej osoby właśnie jakimś takim
doświadczeniem trudnym, z którym należałoby

84
00:05:52,650 --> 00:05:56,100
sobie poradzić albo skorzystać
z profesjonalnej pomocy.

85
00:05:56,130 --> 00:05:58,040
To jest zawsze znaczne obciążenie.

86
00:05:58,040 --> 00:05:59,520
Natomiast już pytanie, jak sobie z tym

87
00:05:59,540 --> 00:06:02,340
poradzimy, bo są takie osoby,
które radzą sobie lepiej.

88
00:06:02,360 --> 00:06:05,720
To zależy od różnych przyczyn, od
temperamentu, wcześniejszych doświadczeń,

89
00:06:05,750 --> 00:06:09,200
od płci nawet i też od
ciężkości doświadczenia.

90
00:06:09,230 --> 00:06:18,900
Natomiast te doświadczenia są naprawdę
bardzo potencjalnie traumatyczne, bo spełniają
kryterium

91
00:06:18,920 --> 00:06:22,700
tzw. doświadczenia traumatycznego,
a więc mogą mieć takie skutki.

92
00:06:22,720 --> 00:06:24,420
Można powiedzieć, że jako psychotraumatolog

93
00:06:24,450 --> 00:06:27,180
na co dzień nie spotyka
się z takimi sytuacjami.

94
00:06:27,210 --> 00:06:30,100
Pytam tutaj o kulisy Pani pracy.

95
00:06:30,130 --> 00:06:33,060
To prawda, pracuję z takimi osobami

96
00:06:33,090 --> 00:06:36,940
i niestety są to bardzo często nie tylko
sprawcy, ale też ofiary

97
00:06:36,970 --> 00:06:43,460
doświadczeń traumatycznych, również między
innymi w wyniku wypadków drogowych.

98
00:06:43,480 --> 00:06:46,400
To są zawsze bardzo trudne sytuacje,

99
00:06:46,420 --> 00:06:50,160
bo jeszcze dodatkowo często mamy tam do
czynienia z potężnym poczuciem winy.

100
00:06:50,160 --> 00:06:53,040
Czyli kierowcy sobie zadają
pytanie: dlaczego ja to zrobiłem?

101
00:06:53,070 --> 00:06:55,160
Więc tutaj też taka normalizacja i psychoedukacja

102
00:06:55,190 --> 00:06:59,100
jest bardzo często
nieodzownym elementem właśnie terapii.

103
00:06:59,130 --> 00:07:01,280
I to była Pani Ewa Odachowska-Rogalska.

104
00:07:01,300 --> 00:07:07,135
Dziękuję Pani za tę rozmowę, za
podzielenie się z nami przemyśleniami,

105
00:07:07,335 --> 00:07:11,220
ale także kulisami
swojej pracy psychotraumatologa.

106
00:07:11,250 --> 00:07:13,160
Takie osoby są niezwykle potrzebne,

107
00:07:13,190 --> 00:07:19,300
zwłaszcza, że do takich sytuacji, jak
słyszeliśmy, dochodzi nie tak rzadko.

108
00:07:19,330 --> 00:07:24,140
My już za chwilę oczywiście z Państwem się
połączymy,

109
00:07:24,170 --> 00:07:28,237
a tymczasem pozostawiam państwa z kamerą i

110
00:07:28,437 --> 00:07:29,940
z tym wydarzeniem,

111
00:07:29,970 --> 00:07:32,820
które ma cały czas miejsce,
bo trwa akcja ratunkowa.

112
00:07:32,850 --> 00:07:34,580
Przyjrzyjmy się temu.

113
00:07:34,600 --> 00:07:37,160
To wszystko zabezpiecza
Straż Ochrony Kolei.

114
00:07:37,190 --> 00:07:40,920
Jest też straż pożarna, policja,
a także ratownicy medyczni.

115
00:07:40,920 --> 00:07:44,200
Ja postaram się jeszcze dla Państwa złapać
kolejne osoby,

116
00:07:44,200 --> 00:07:46,640
które opowiedzą o swoich doświadczeniach
dotyczących tego zdarzenia.